Michal Tomasz Bodalski

Michał Tomasz Bodalski, urodził się 26 września 1824 roku w Oborach, jako pierworodny syn Krzysztofa Bodalskiego i Józefy z Wróblewskich/Wróblów (nazwisko zapisywane w różny sposób w aktach metrykalnych).
Ojciec Michała – Krzysztof Bodalski na przestrzeni lat w dokumentach był wymieniany jako pracownik papierni, stangret na dworze w Oborach, karbowy w folwarku Borowina i karczmarz w Słomczynie i Łęgu.
Tutaj wtrącę, że najstarszy z braci Krzysztofa, Marcin Bodalski, mieszkał w Karczewie (to rzut beretem od Otwocka, gdzie współcześnie jest największe «zagęszczenie» Bodalskich, którzy to zapewne są m.in. jego potomkami) i był przewoźnikiem (najpewniej przez Wisłę).

Ale dalej o Michale:
W 1838 roku, już jako 14 letni chłopiec Michał Bodalski rozpoczął pracę w magistracie miasta Kazimierza jako aplikant. Dlaczego akurat w Kazimierzu? Nie wiem, w jakiś sposób ktoś musiał wesprzeć chłopca. W adnotacjach o wykształceniu z tamtego okresu zatrudnienia widnieje informacja, że Michał «odebrał nauki domowe». Kto udzielał tych nauk? Prawdopodobnie nie mógł to być jedynie ojciec, który jak wynika z metryk był najprawdopodobniej niepiśmienny (ale jako karbowy czy karczmarz liczyć musiał potrafić).
Może któryś z dziedziców zatrudniających ojca pozwolił małemu zdolnemu chłopcu na naukę z własnymi dziećmi? Pamiętajmy, że to pierwsza połowa XIX wieku, syn włościanina zwykle nie tylko nie miał wyśrubowanych ambicji, ale po prostu nie było takiej możliwości awansu społecznego. W tym przypadku jednak historia potoczyła się zupełnie inaczej.

W 1843 roku, w magistracie zwolniła się posada kancelisty. Na wakujące stanowisko kandydatów było czterech, w tym Michał Bodalski. Burmistrz miasta Kazimierza wystosował do naczelnika powiatu lubelskiego pismo polecające właśnie Michała Bodalskiego. «Młodzieniec najlepszego prowadzenia się i zdatności», to słowa burmistrza o naszym przodku. W świadectwie potwierdzającym odbytą aplikację pojawiają się słowa «Michał Bodalski (…) pracował (…) moralnie, pilnie i nieskazitelnie.»
Warunkiem otrzymania posady kancelisty była znajomość języka rosyjskiego, potwierdzona zdanym egzaminem. Michał Bodalski we własnoręcznie napisanym piśmie przekonywał, że jest gotowy podejść do egzaminu. Egzamin przeprowadzał w Lublinie rosyjski pułkownik. Trzech kandydatów wykazało się dostateczną znajomością języka do objęcia wakującego stanowiska, wśród nich był Michał Bodalski. Po kilku tygodniach od egzaminu, Michał Bodalski otrzymał nominację na stanowisko kancelisty, z pensją roczną 90 Rs. (Rubli srebrnych).

Pod koniec kwietnia 1847 umiera ojciec Michała – Krzysztof Bodalski. Z dokumentów wynika, że otrzymanie urlopu nie było taką oczywistą sprawą jak obecnie. Zainteresowany najpierw zwracał się do burmistrza, który to wysyłał pismo do naczelnika powiatu lubelskiego, który to naczelnik kierował osobiście prośbę dalej do rządu gubernialnego lubelskiego. Dopiero pod koniec maja Michał Bodalski otrzymał 16 dni urlopu z powodu «udania się w interesie familijnym do miasta Warszawy i wsi Obór».

W lipcu 1850 roku Michał Bodalski otrzymał kolejny urlop – 8 dni «w Gubernię Radomską dla załatwienia interesów familijnych».

W 1853 roku, taką samą drogą służbową jak w przypadku urlopów, Michał Bodalski prosi 30 kwietnia o pozwolenie na wstąpienie w związek małżeński z Marianną, najstarszą córką Józefa Broniewicza. Załączono deklarację ojca panny młodej, z jego zgodą na małżeństwo. Michał prosi również o 8 dni urlopu, w celu udania się do Warszawy i do Obór do rodziny. Burmistrz do naczelnika, naczelnik do rządu gubernialnego potwierdzają, że Michał Bodalski posiada oszczędności oraz pobiera pensję w wysokości Rs. 90 i utrzyma siebie oraz nowozaślubioną żonę. Rząd gubernialny łaskawie wydaje zgodę, opiniując, że «Michał Bodalski (…) przez zamierzone zawarcie związków małżeńskich (…) swego obecnego położenia nie pogorszy, lecz owszem takowe polepszy». Biurokracji pod zaborem rosyjskim naszym przodkom z pewnością nie brakowało… Ślub odbył się dnia 16 czerwca 1853 roku, w mieście Kazimierzu.

W 1859 roku, po przeszło 20 latach służby Michał Bodalski starał się o przeniesienie na stanowisko kasjera w mieście Wąwolnicy, prosząc jednocześnie o podwyżkę w wysokości 45 Rs. Nie udało się jednak otrzymać tejże posady.

W grudniu 1862 roku naczelnik powiatu lubelskiego, polecił Michała Bodalskiego na stanowisko zastępcy burmistrza miasta Końskowoli, argumentując m.in., że «[Michał Bodalski] jest całą jego [magistratu] pomocą, podporą – człowiek pracowity, zdolny, prawy, obznajmiony z przepisami, akuratny w służbie i nader dla niej użyteczny». I tym razem nie udało się jednak otrzymać awansu. W tamtym czasie w rodzinie była już szóstka dzieci, prawdopodobnie dotychczasowa pensja, niezmieniona od 1843 roku przestawała wystarczać na zaspokajanie wszystkich potrzeb.

W lutym 1863 ten sam naczelnik powiatu lubelskiego, poleca Michała Bodalskiego na nowo utworzone stanowisko sekretarza w mieście Kazimierzu. Tym razem Michał Bodalski otrzymuje nominację, oraz pensję w wysokości Rs. 150. Zatem obyło się bez przeprowadzki do innego miasta, a problemy finansowe rodziny zostały rozwiązane.

W kwietniu 1864 Michał Bodalski otrzymuje nominację na stanowisko ławnika kasjera magistratu miasta Kazimierza. Tu jednak następuje przykre wydarzenie – Michał Bodalski nie jest w stanie wnieść kaucji w wysokości 300 Rs., wymaganej do objęcia ww. stanowiska. Tym samym, nasz antenat musi zrzec się awansu, a kasjerem zostaje kto inny.

Akta pracownicze, na podstawie których dokonałem powyższego opisu kończą się w roku 1867, kiedy to Michał Bodalski pozostaje na tym samym stanowisku sekretarza.

W metrykach urodzeń dzieci w 1868 roku, Michał Bodalski nadal określany jest jako sekretarz magistratu miasta Kazimierza, w 1871 roku jako niezależny urzędnik dawnego magistratu miasta Kazimierza (cokolwiek to może oznaczać), przy narodzinach ostatniego syna Stanisława w 1874 roku, Michał Bodalski jest określany jako wójt gminy Kazimierza.

W 1875 roku historia Michała Bodalskiego w smutny sposób dobiega końca, Michał umiera w szpitalu św. Jana Bożego w Lublinie dnia 27 listopada, w sile wieku, w 51 roku życia. Moja babcia opowiadała, że przyczyną śmierci był wypadek – zaczadzenie. Ale babcia mówiła też, że Michał umarł w Puławach. Tymczasem w Puławach umarł jego drugi syn Wacław. Nie znam więc faktycznej przyczyny zgonu (może to syn Wacław zatruł się czadem), poza faktem, że nie była to śmierć z przyczyn naturalnych.

– oparte na dokumentach AP Lublin dotyczacych pacy i osoby Michala Tomasza Bodalskiego.