Józef Kasper Broniewicz

Nie musiał mając prawie 60 lat, chwytać za dubeltówkę i ryzykować życie w wojennym hazardzie. Podziwiać trzeba Jego determinację i odwagę w chwili kiedy wybierał walkę. Podjął decyzję na którą nie mogli, lub wręcz nie chcieli zdobyć się młodsi i sprawniejsi od niego.
Józef Broniewicz tak jak jego starsi bracia Jakób i Walenty mial wiadomości z zakresu księgowości i rachunkowości, dlatego był płatnikiem w partii
Zdanowicza-Frankowskiego. Folwark „Walencja” położony z dala od dróg i innych zabudowań świetnie nadawał się do konspiracyjnych spotkań i na kwatery. Korzystał z tego Leon Frankowski przed wybuchem powstania i bezpośrednio po jego wybuchu.

W noc styczniową z 22 na 23 Frankowski poprowadził oddział powstańców z Końskowoli do Kazimierza, gdzie przyłączyło się do oddziału kilkudziesięciu ludzi z miejscowej organizacji. 24 stycznia Frankowski jest w Kurowie, gdzie powstańcy rozbroili rosyjskich żołnierzy i zdobyli 48 tys.rubli.
Frankowski wygłosił w Kurowie słynne przemówienie. Tegoż dnia 215 powstańców pomaszerowało z powrotem do Kazimierza. Wśród ludzi z kazimierzowskiej organizacji był Józef Broniewicz

W Jego domu w folwarku „Walencja” kwaterowało
dowództwo, Leon Frankowski i Antoni Zdanowicz, oraz część oddziału, wśród puławiaków byli Adam Chmielowski [póżniejszy Brat Albert], Maksymilian Gierymski Józef i Karol Wójciccy, Stanisław Żukowski [ci ostatni z rodziny mojej Żony pochowani
są na kieleckich cmentarzach.]
Przez 10 dni „Walencja”, a więc Józef Broniewicz, jego żona Karolina z Orzeszków i córki gościli powstańców.

Anastazja, miała wtedy 15 lat pamiętała te dni i opowiadała nieraz to co jej się wydawało najważniejsze. Mianowicie, że w wielkim kominie Frankowski kazał zamknąć wziętego do niewoli
żandarma. Ten jednak młody i w dobrej kondycji fizycznej, potrafił w nocy uciec zwężającym się ku górze przewodem kominowym.

Druga z jego córek Franciszka, chciała koniecznie wyruszyć razem z Ojcem. Szyła sobie odpowiednią odzież, zdobyła nóż i pistolet, ale szybki rozwój wypadków w Kazimierzu nie pozwolił jej ruszyć w dniu 1 lutego.

Trzecia córka, moja prababcia Paulina,
której fotografie tu prezentuję, była łączniczką i w pięknych warkoczach upiętych w koronę przenosiła meldunki.
Atmosfera w „Walencji” przypominała wiersz o roku 1863 Jerzego Paczkowskiego :
…Gra stary flet, szczękają kurki
I pobrzękują kordelasy.
Po leśnych duktach mknie pobudka
To nasi, nasi poszli w lasy….

Z innych żródeł wiadomo jednak, że obóz partii Frankowskiego-Zdanowicza nie zawsze przypominał sielankę. Feliks Valery Piasecki zjawił się w kwaterze Frankowskiego w Kazimierzu po nominację na naczelnika powiatu i instrukcje. Dotarł tam przez nikogo nie zatrzymany. Młodzi żołnierze, jakkolwiek niedoszkoleni, wydają się Piaseckiemu pełni animuszu i wiary w zwycięstwo, ale stwierdza też, że w obozie jest alkohol i pogodna beztroska atmosfera.
Po wyjściu powstańców z Kazimierza w kierunku Sandomierza, nadeszły wojska rosyjskie i w akcie zemsty spaliły dwór prapradziada Józefa.
Nieznam szczegółów z pobytu Józefa Broniewicza
w partii Langiewicza i jego dalszych losów wojennych.
Wiadomo że wrócił do domu 13 marca 1865 r.

source Michniewski